Narzędzia detektywa

Detektywem nie może zostać każdy i choć to zawód, tak samo uznawany przez polskie prawo, jak lekarz, kucharz czy piekarz to narzędzia, jakimi może się posługiwać wyraźnie określa ustawa. Warto jednak wiedzieć, że detektyw często działa na granicy prawa, zazwyczaj aby wykryć groźne przestępstwo.

Każdy detektyw powinien doskonale znać polskie prawo. Będzie wiedział wówczas, jakich narzędzi może użyć w prowadzonej sprawie, a jakich kategorycznie nie powinien. Kursy przygotowawcze do zawodu detektywa prowadzone są przez firmy ochroniarskie, a także w ramach kurów w szkołach policealnych. Odbycie takiego szkolenia nie jest obowiązkowe, ale z pewnością znacznie ułatwia to zdobycie niezbędnej wiedzy w tym zawodzie. Nie oznacza to jednak, że detektywem można zostać z marszu. Wraz z wnioskiem o przyznanie licencji należy przedłożyć potwierdzenie o odbyciu szkolenia z zakresu ochrony danych osobowych, ochrony informacji niejawnych, przepisów regulujących prawa i obowiązki detektywa oraz zasad wykonywania działalności gospodarczej w zakresie usług detektywistycznych.

Licencja detektywa i inne obowiązki

Licencję detektywa może otrzymać osoba, która ukończyła 21 rok życia i jest obywatelem Unii Europejskiej. Kandydat na detektywa musi mieć przynajmniej wykształcenie średnie i nigdy nie być karanym. Należy również posiadać pozytywną ocenę komendanta powiatowego Policji zdolności do wykonywania zawodu.

Wszelkie warunki dotyczące tego zawodu przedstawia ustawa o usługach detektywistycznych. Licencję detektywa można otrzymać po rozpatrzeniu wniosku przez właściwego ministra spraw zagranicznych lub wewnętrznych. W przypadku Polski jest to Minister Spraw Wewnętrznych.

W Polsce wydawaniem licencji detektywistycznej zajmuje się Komendant Wojewódzkiej Policji. Warto również wiedzieć, że świadczenie usług detektywistycznych bez odpowiedniej licencji jest uznawane za przestępstwo zagrożone karą do 3 lat pozbawienia wolności.

To jednak nie wszystkie obowiązki, jakie musi spełnić detektyw, by móc pomagać innym. Ustawa wyraźnie wskazuje też na konieczność rejestracji działalności gospodarczej w odpowiednim urzędzie. Ponadto określa także, w jakim charakterze i zakresie może działać detektyw, oczywiście wszystko w granicach prawa.

Czym zajmuje się detektyw?

Do najważniejszych należą sprawy wynikające ze stosunków prawnych dotyczących osób fizycznych, a także stosunków gospodarczych, w tym wykonania zobowiązań majątkowych czy nieuczciwej konkurencji. Z usług detektywa może skorzystać również zakład ubezpieczeniowy, który podejrzewa próbę nieuczciwego wyłudzenia odszkodowania.

Detektyw zajmuje się również poszukiwaniem osób zaginionych lub ukrywających się, zaginionego mienia, a także może współpracować z organami ścigania lub sądem, dla którego zbiera potrzebne informacje. Warto pamiętać również, że detektyw może być świadkiem na rozprawie sądowej, pod warunkiem, że jego działania były zgodne z prawem. Często zeznania detektywa są dla sądu niepodważalne i istotne w prowadzonym postępowaniu.

Wynika to przede wszystkim z tego, że detektyw jest zawodem zaufania publicznego. Poza tym ustawa nakłada na detektywa obowiązki, które mają na celu tylko podbudowanie jego wiarygodności. Jednym z nich jest działanie w zgodzie z etyką i lojalnością wobec zlecającego, dokładając wszelkich starań, by jak najpomyślniej rozwiązać sprawę i przy zachowaniu nienaruszalności wolności i praw człowieka. Może również odmówić zajęcia się sprawą, gdy wymaga ona złamania prawa lub jest niezgodna z etyką.

Detektyw nie może również korzystać z metod i czynności operacyjno-rozpoznawczych, które zastrzeżone są tylko dla właściwych organów – do takich należy m.in. instalowanie podsłuchu i monitoringu bez wiedzy obserwowanych. Nie oznacza to jednak, że nie może instalować ich w ogóle. Założenie podsłuchu i monitoringu jest dopuszczalne np. w sytuacjach gdy sprawa dotyczy stalkingu lub kradzieży. To samo dotyczy oprogramowania szpiegowskiego czy przeglądania dokumentów. Wówczas odbywa się to za zgodą zlecającego. Detektyw może również robić zdjęcia z ukrycia, gdy nie naruszają one niczyjej prywatności np. męża z kochanką przed hotelem. Detektyw może również pozyskiwać informacje od osób fizycznych i instytucji państwowych, jeśli pozwala na to prawo.

Po zakończeniu każdej sprawy powinien przedstawić zlecającemu dokładny raport z jej przebiegu, a także dostarczyć mu wszelkich zebranych danych i materiałów.