BLOG
PRYWATNY DETEKTYW – PRAWA I OBOWIĄZKI
prywatny detektyw

Prywatny detektyw

Jakie posiada prawa i obowiązki?

W Internecie roi się od kolejnych agencji detektywistycznych, oferujących swoje usługi z zakresu spraw karnych, cywilnych, spadkowych czy gospodarczych. Pomagają małżonkom w zbieraniu dowodów o zdradach, odnajdują zaginionych, zdobywają informacje. Czy jednak fach ten dostępny jest dla wszystkich? Jakie prawa i obowiązki nałożone są na detektywów?

Zacząć należy od tego, że działalność prywatnych detektywów uregulowana została w naszym kraju stosownymi przepisami. Odnajdziemy je mianowicie w Ustawie z dnia 6 lipca 2001 r. o usługach detektywistycznych (Dz. U. z 2014 r., poz. 273 z późn. zm.). Usługi detektywistyczne definiuje ona jako zbieranie, przetwarzanie, a następnie przekazywanie różnego rodzaju informacji na temat osób, przedmiotów i zdarzeń. Mówi także o tym, że detektyw działa na zlecenie swojego klienta, jednak prowadzone przez niego prace operacyjne nie mogą odwoływać się do czynności, zarezerwowanych dla organów oraz instytucji państwowych, takich jak policja, prokuratura, służby specjalne, wywiad skarbowy i im podobne.

Czego nie wolno prywatnym detektywom?

W praktyce oznacza to, że detektywi nie mogą legitymować podejrzanych, przeszukiwać osób, pojazdów ani pomieszczeń, a także używać broni palnej, podsłuchów oraz urządzeń namierzających. Ponadto muszą oni przestrzegać przepisów prawa i odmawiać wszelkich działań, które w jakikolwiek sposób by je naruszały.

Działalność detektywistyczna stanowi przy tym rodzaj działalności gospodarczej, toteż musi posiadać stosowny wpis do rejestru oraz opłacone ważne ubezpieczenie OC. Co więcej, każda osoba, podająca się za detektywa, musi dysponować aktualną licencją, wydawaną przez komendanta wojewódzki policji, właściwego danemu miejscu zamieszkania.

Kto może ubiegać się o licencję?

Nie każdy jednak może takową licencję otrzymać. Otóż wśród tutejszych wymagań znajduje się m.in. wiek minimum 21 lat, wykształcenie co najmniej średnie, pozytywna opinia pozyskana od komendanta powiatowego policji, niekaralność za przestępstwa umyślne, pełna zdolność do czynności prawnych oraz zdolność psychiczna do wykonywania zawodu, potwierdzona orzeczeniem lekarskim. Osoba ubiegająca się o otrzymanie licencji detektywistycznej nie mogła także zostać wcześniej zwolniona dyscyplinarnie z takich instytucji jak Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencja Wywiadu, Biuro Ochrony Rządu, Policja, Straż Graniczna, wojsko, prokuratura, sąd czy inny urząd administracji publicznej. Dotyczy to okresu 5 lat przed złożeniem wniosku o licencję.

Zaznaczyć przy tym należy, że jedynie osoby, jakie taką licencją dysponują, mogą korzystać z tytułu detektywa. Co więcej, spoczywa na nich prawny obowiązek okazywania jej, jeżeli tylko zajdzie taka potrzeba. Każdy zainteresowany ma prawo spisać z niej imię i nazwisko danego detektywa, a także nazwę jednostki, jaka ową licencję wydała. Detektywi mają także obowiązek poddawania się okresowym badaniom lekarskim i psychologicznym.

Co jeszcze należy do obowiązków licencjonowanych detektywów?

Do innych obowiązków detektywa należy m.in. przestrzeganie wolności i praw człowieka i obywatela, postępowanie zgodnie z przyjętymi normami etycznymi, lojalność wobec klientów, przekazywanie im wyłącznie sprawdzonych i wiarygodnych informacji oraz wieńczenie swojej pracy pisemnym sprawozdaniem z wykonanych czynności, który mógłby być przez nich później wykorzystany jako dowód w rozprawie. Ponadto zawód ten objęty jest tajemnicą służbową, co oznacza, że detektyw nie może przekazywać pozyskanych informacji osobom trzecim, zaś z tajemnicy tej zwolnić go może jedynie sąd.

Detektyw może stracić przy tym swoją licencję, jeżeli wyraźnie naruszy obowiązujące w Polsce prawo. Ponadto może mu ona zostać czasowo zawieszona, jeżeli rozpoczęło się przeciwko niemu postępowanie karne o przestępstwo umyślne.

Czym zajmuje się prywatny detektyw?

Detektyw oraz prowadzona przez niego agencja detektywistyczna  mogą zajmować się wszelkiego rodzaju sprawami i działać na zlecenie zarówno osób prywatnych, jak i kancelarii prawnych, przedsiębiorców czy klientów korporacyjnych. Mogą zajmować się obserwacją i poszukiwaniem osób zaginionych lub ukrywających się, ustaleniami majątkowymi i windykacją, pozyskiwaniem informacji, sprawami karnymi, cywilnymi i spadkowymi, sprawami rozwodowymi oraz posądzeniami o zdradę, a także wykrywaniem podsłuchów i oprogramowania szpiegowskiego zainstalowanego na komputerach i telefonach służbowych ich klientów.

Z kolei wśród wykonywanych przez nich usług dla biznesu znajduje się zwykle weryfikacja obecnych oraz przyszłych pracowników, wspólników i kontrahentów, weryfikacja dokumentów, nieuczciwa konkurencja, wywiad i śledztwo gospodarcze, analiza wiarygodności, informatyka śledcza, sprawdzanie przeszłości wskazanych osób oraz historii firm, a także monitoring GPS, pozwalający na śledzenie pojazdów służbowych.

Za każdym razem na detektywie spoczywa obowiązek zachowania anonimowości zgłaszającego się do niego klienta, a także dostarczania mu jedynie zweryfikowanych, w pełni prawdziwych informacji. Zebrane przez niego w toku pracy dane mogą posłużyć mu bądź to na użytek własny, bądź też jako materiał dowodowy w sądzie.